Testen, testen, testen: ook cruciaal voor economisch herstel
Hoe start het economische verkeer weer op na de coronacrisis? Geen misverstand, het dramatische gezondheidsleed in Nederland en de rest van de wereld heeft nu terecht de allerhoogste prioriteit. Toch is het ook nodig om na te denken over een exitstrategie. Binnen afzienbare tijd willen we immers weer terug naar onze normale levens.
Een hele belangrijke vraag is dan: is het vanzelfsprekend dat de economie gewoon weer terug veert na afbouw van deze ‘intelligente’ lockdown? Steeds meer economen beginnen te denken van niet. De blije hoop op een V-vormig verloop van de recessie vervliegt langzaam.
Waarom? Een reden is dat onzekerheid en angst het herstel zullen remmen. Natuurlijk is voor Nederland de ontwikkeling van de wereldhandel essentieel, waarvan het CPB waarschuwt dat die zeer ongewis is. Maar daarbij, durven alle handelspartners weer op dezelfde schaal onze mensen, diensten en goederen hun grens te laten overschrijden, met het risico dat het coronavirus weer oplaait? Niet zomaar. Er is een massale informatie-asymmetrie. De enige manier hier vertrouwen te bieden, is door te bewijzen dat we het virus controleren of verslagen hebben.
Daarnaast zijn de binnenlandse consumptie en investeringen door huishoudens en bedrijven hard getroffen. De horeca, cultuursector, vrijetijdssector, detailhandel, persoonlijke dienstverlening, noem maar op. Herstelt dit allemaal weer snel en volledig na opheffing van de ‘intelligente’ lockdown?
Ook dat is zeer twijfelachtig. Burgers zullen namelijk onzeker zijn over wie het virus wel of niet heeft, en wie er wel of geen immuniteit heeft opgebouwd. Die massale informatie-asymmetrie zal bij een deel van de bevolking begrijpelijkerwijs angst oproepen. Zijn ze zelf besmettelijk, of hun vrienden of collega’s? De generaties van jongere of middelbare leeftijd zullen niet zozeer bevreesd zijn voor hun eigen gezondheid (dat bewijzen de afgelopen weken wel). Maar wel voor die van hun opa, oma, vader of moeder. Dit leidt ertoe dat het sociale en economische verkeer niet zomaar herstelt.
Hier is ook bewijs voor. Rapportages uit China na indamming van het virus vertellen dat 70 procent van het personeel van bedrijven weer snel opstart – de rest dus (nog niet) – en dat consumenten niet meteen weer gaan shoppen – een deel blijft thuis en stelt aankopen uit. Een aantal burgers blijft, ondanks de geruststellende woorden van de overheid, bang voor mogelijke besmettingen in de werkomgeving, in de winkels, in de horeca en bij evenementenbezoek.
Natuurlijk is Nederland geen China. Maar is het realistisch te verwachten dat alle oudere werknemers, die een risicogroep zijn, straks weer gewoon aan het werk gaan? Dat de oudere bevolking van ons land, inclusief gepensioneerden, weer als vanouds door de winkels loopt, culturele evenement bezoekt en uit eten gaat? Dat lijkt me niet.
Voor snel en goed herstel van de binnenlandse economie lijkt het van groot belang dat die massale informatieasymmetrie – wie is er besmet, immuun of juist niet? – opgeheven wordt. Onzekerheid en angst moet weggenomen, om het normale sociale en economische verkeer weer op gang te brengen. Om te bepalen wie thuis moet blijven, wie bepaalde voorschriften moet volgen, wie niet op bezoek mag komen. Om te bepalen wie juist weer alles kan doen, bijvoorbeeld omdat hij of zij een immune of virusvrije werkende is. Negatief of positief: het is allebei waardevolle informatie.
Hiervoor bestaat één voor de hand liggende manier: testen! Eerst de zorgmedewerkers en vitale beroepsgroepen, maar daarna breder. De missie van Feike Sijbesma blijkt nóg belangrijker.