Wimar Bolhuis

Econoom, wetenschapper en publicist

Geef bedrijven die thuiswerken weigeren een hoge boete

Nu kinderen een overheidsinstrument zijn geworden om ouders aan huis te kluisteren en tot een avondklok is besloten om Nederland binnen te houden, wordt pijnlijk zichtbaar hoe we in ons land met twee maten meten.

Want waarom worden geen verplichtingen of boetes aangekondigd voor de vele bedrijven die hun medewerkers onder dreiging van ontslag op kantoor laten werken?

Het meldpunt van de FNV overstroomt met berichten van hardwerkende Nederlanders die van hun werkgever niet thuis aan de slag mogen, hoewel dit digitaal wel zou kunnen. Een bedrijf beweert dan met droge ogen dat dit ’technisch  onmogelijk’ is.

En veel werknemers durven daar nu, in deze onzekere coronatijd, niet tegenin te gaan. Zoals een administratief medewerker anoniem zei: “Als dat verkeerd uitpakt kan je zomaar het haasje zijn.” Het lijkt het topje van een immense ijsberg.

Terwijl het juist op die werkvloer en in het verkeer daar naartoe is waar veel corona-besmettingen plaatsvinden. Sterker nog, het is de besmettelijkste omgeving na onze woonhuizen.

Plichtmatig herhaalde het kabinet de oproep dat iedereen in principe thuis werkt. Alleen mensen die ‘essentieel zijn voor de voortgang van een bedrijfsproces en hun werk niet thuis kunnen uitvoeren’ mogen naar hun werk komen. En werkgevers moeten ‘zorgen dat werknemers die thuis kunnen werken dat ook daadwerkelijk doen’.

Dat is dus de papieren werkelijkheid van de Rijksoverheidswebsite.

De hoeveelheid praktijksignalen dat dit principe wordt geschonden groeit schrikbarend. Uit een enquête blijkt dat ruim een kwart van de mensen die kan thuiswerken een werkgever heeft die eist dat ze naar kantoor komen.

De FNV zegt dat deze werknemers het recht hebben om thuis te werken op basis van de wet Flexibel Werken en een werkgever dit alleen kan weigeren met zwaarwegende, bedrijfseconomische redenen. Maar er discussie over deze interpretatie en zelfs dan: gaat een werknemer zo’n juridisch gevecht in deze crisistijd dan aan?

De boa-bond riep werkgeversorganisaties eerder op om thuiswerken wettelijk te verplichten. Dat zou de boa’s veel gezeik schelen. Toegegeven, VNO-NCW en MKB-Nederland verzochten hun leden officieel wel netjes om het principe na te leven. Dus kunnen de werkgeversorganisaties het lastig verklaren waar de toegenomen werkdrukte en mobiliteit vergeleken met de ‘intelligente lockdown’ vandaan komt. Tsja. Maar een wettelijke plicht? Nee, dat is echt een brug te ver.

Ongelukkig toeval blijkbaar dat de Inspectie SZW tot begin november bijna zes duizend meldingen ontving die te maken hebben met een onveilige corona-situatie op de werkvloer. Negen procent ging over het niet mogelijk maken van thuiswerken, terwijl dit wel zou kunnen.

Maar de Inspectie mag alleen ingrijpen als werkgevers hun werknemers te weinig beschermen, op kantoor of thuiswerkplek (!). Dan overtreedt men de zorgplicht uit de Arbowet. Alhoewel, waarschijnlijk is het aantal organisaties waar de Inspectie daadwerkelijk de boel stillegde op de vingers van twee handen te tellen.

De hoogste tijd dus voor een corona-noodwet die thuiswerken verplicht, met afschrikwekkend hoge boetes voor werkgevers die deze regel niet naleven.

Aangezien het kabinet nu al kiest voor een onderwijs-sluitingsbeleid dat de ontwikkeling en toekomstkansen van kinderen, jongeren en studenten duidelijk verslechtert en de eerste avondklok sinds de Tweede Wereldoorlog invoert, zijn we de spreekwoordelijke brug te ver natuurlijk allang over.

«
»