Wimar Bolhuis

Op 16 maart mag je weer stemmen voor de gemeenteraad van je stad of dorp. De kandidaat-raadsleden zullen allerlei beloftes doen om je steun te winnen. Ze beloven de aanleg van extra groen, de komst van nieuwe sportvelden of meer geld voor armoedebeleid.

Mijn tip aan jou: vraag de kandidaten wat zij willen afspreken met buurgemeenten over het slim verdelen van voorzieningen.

Want ‘alles wat inwoners daadwerkelijk van waarde vinden’ – ook wel brede welvaart genoemd – ontstaat voor een groot deel uit de mogelijkheden die omliggende gemeenten bieden, zo schrijven Mark Thissen en Jeroen Content van het Planbureau voor de Leefomgeving in een nieuw rapport.

De samenhang in voorzieningen van nabijgelegen gemeenten blijkt zeer bepalend voor het welzijnsniveau van de bewoners, die daardoor meer keuzes hebben. De leefomgeving van een mens is nu eenmaal groter dan de gemeente waarin hij of zij woont.

Dit is dus geen pleidooi voor gemeentelijke fusies, maar voor het slim afstemmen tussen gemeenten welke voorzieningen zij aanbieden om de variëteit te vergroten. En voor het daarbij goed uitdenken van de juiste mobiliteitsmogelijkheden tussen deze voorzieningen voor alle inwoners. Zo kunnen gebieden complementair en onderling bereikbaar worden gemaakt, waardoor de inwoners meer keuzes krijgen als het gaat om werk, scholing, woningen, leefomgeving, recreatie, cultuur en natuur.

Het is snel te begrijpen dat het slim verdelen en plaatsen van recreatieve en culturele voorzieningen niet alleen kostenefficiënter is, maar ook positieve ruimtelijke externe effecten geeft, aangezien dan meer inwoners dan uit de eigen gemeente ervan kunnen genieten. Enerzijds kunnen gemeenten zo samen op financiën besparen en anderzijds de brede welvaart van hun inwoners verhogen.

De regio is vaak een betere ruimtelijke schaal om voorzieningen en mobiliteit op te organiseren dan één gemeente. Nu weten Nederlandse gemeenten (en provincies) dat natuurlijk al lang, kijk maar eens naar alle regionale samenwerkingsverbanden.

Maar toch is het goed hier kritisch op te zijn. Werkt jouw college van burgemeester en wethouders op alle gewenste terreinen samen met de omliggende gemeentebesturen? Zijn er verbeteringen mogelijk?

Vervolgens blijft de grote uitdaging natuurlijk nog steeds het kiezen van het juiste beleid. Want hiervoor is het nodig dat gemeentebesturen precies weten wat hun inwoners ‘van waarde vinden’, ofwel wat hun brede welvaartswensen eigenlijk zijn. Een wetenschappelijke methode om dit te weten te komen is het representatief afnemen van vragenlijsten, het analyseren van deze gegevens, en daarna de aanpassing van het gemeentelijk beleid op de resultaten.

Een hele toer, als gemeenten dit voor alle thema’s zouden moeten gaan doen. Maar kwalitatief wel een stuk beter dan al die geforceerde buurtinspraakavondjes, waar het not in my backyard-argument van de activistische, hoogopgeleide pensionado de boventoon voert.

De democratische methode die wij al eeuwen gebruiken zijn daarom verkiezingen, waarna de gekozen volksvertegenwoordigers controleren in hoeverre het beleid van het gemeentebestuur overeenkomt met de wensen van alle inwoners. Ga dus stemmen op 16 maart!